W ostatnim wpisie o roszczeniach przysługujących poszkodowanym wspomniałem, że mogą oni starać się o rentę. Renta dla poszkodowanych przysługuje zarówno bezpośrednio poszkodowanym, jak i pośrednio poszkodowanym. Rodzaje poszkodowanych wyjaśniłem również w ostatnim wpisie o roszczeniach poszkodowanych, do którego przypomnienia zachęcam.
Z dzisiejszego wpisu dowiecie się m.in.:
- czym jest renta dla poszkodowanych
- komu przysługuje renta
- jakie są przesłanki przyznania renty poszkodowanym
- jakie rodzaje rent mamy
- czy można żądać zmniejszenia lub podwyższenia renty.
Renta dla poszkodowanych
Renta jest jednym z roszczeń, z którym może wystąpić poszkodowany do sądu o jej zasądzenie od sprawcy szkody. Obok renty mamy jeszcze odszkodowanie, a także zadośćuczynienie.
Renta ma na celu naprawienie szkody majątkowej na osobie w postaci uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Poniżej wymienię różne rodzaje rent, które przysługują poszczególnym poszkodowanym oraz przedstawię przesłanki jej zasądzenia.
Renta dla bezpośrednio poszkodowanych
Podstawą roszczenia o przyznanie renty bezpośrednio poszkodowanemu jest art. 444 k.c. Jej zadaniem jest naprawienie szkody majątkowej na osobie w postaci uszkodzenia ciału lub rozstroju zdrowia. Roszczenie o rentę przysługuje bezpośrednio poszkodowanemu w następujących sytuacjach:
- całkowitej lub częściowej utraty przez niego zdolności do pracy zarobkowej,
- zwiększenia się jego potrzeb,
- zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość.
Ważne! Wystąpienie choćby jednej z powyższych sytuacji uprawnia bezpośrednio poszkodowanego do żądania przyznania mu świadczenia w postaci renty.
Jak należy rozumieć powyższe przesłanki?
Tak jak napisałem wyżej – wystarczy wystąpienie jednej z przesłanek, aby poszkodowany mógł żądać zasądzenia renty. Poszczególne przesłanki należy rozumieć w następujący sposób:
- całkowita utrata zdolności do pracy: renta powinna mieć wartość wszystkich prawdopodobnych zarobków poszkodowanego, które uzyskałby, gdyby nie doznana szkoda.
- częściowa utrata zdolności do pracy: w takiej sytuacji wysokość renty powinna mieć wysokość różnicy pomiędzy zarobkami, które bezpośredni poszkodowany przypuszczalnie osiągnąłby w czasie kiedy należy mu się renta, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała czy też rozstroju zdrowia, a zarobkami, które realnie może otrzymywać.
Pamiętajmy, że nie można żądać renty na podstawie całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej, jeżeli nie miało się zdolności zarobkowych. Takimi osobami mogą być małoletni lub osoby starsze. W takiej sytuacji „lepszą” podstawą będzie przesłanka zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość. - zwiększenie się potrzeb poszkodowanego: w tym przypadku bierze się pod uwagę zapewnienie opieki, ponoszenie kosztów na leczenie, pokrywanie kosztów przejazdu poszkodowanego. Może się zdarzyć, że poszkodowany będzie musiał zmienić swoją dietę na inną (droższą) – jest to również podstawa do żądania renty w związku ze zwiększonymi potrzebami. Co ważne – nie trzeba ponosić powyższych wydatków, wystarczy jedynie ustalić te potrzeby.
- zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość: idealnym przykładem jest małoletni, który staje się osobą niepełnosprawną (traci rękę), w związku z czym jego rozwój kariery zawodowej jest utrudniony. Podczas ustalania renty, można wziąć za podstawę przeciętne wynagrodzenie, chociaż bywają wyjątki. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 sierpnia 1977 r. stwierdził, że określone uzdolnienia małoletniego również mogą wpłynąć na wysokość renty (sygn. akt I CR 380/77).
Co do zasady renta dla poszkodowanych przyznawana jest w momencie kiedy szkoda zaistnieje, ale ustawodawca przewidział możliwość przyznania tzw. renty tymczasowej. Może to nastąpić, jeżeli w chwili orzekania nie da się dokładnie ustalić szkody, a w szczególności jej zakresu.
Jednorazowe odszkodowanie zamiast renty dla poszkodowanych
Istnieje również możliwość przyznania jednorazowego odszkodowania bezpośrednio poszkodowanemu zamiast renty.
Dzieje się tak głównie w przypadku gdy poszkodowany stał się inwalidą i jednorazowe odszkodowanie ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu. Poszkodowany może przeznaczy te pieniądze na przygotowanie do nowego zawodu np. zakup odpowiedniego sprzętu, szkolenia, materiały edukacyjne, książki itp.
Renta dla pośrednio poszkodowanego
Pośrednio poszkodowani mogą żądać przyznania im renty w razie śmierci bezpośrednio poszkodowanego. Podstawą przyznania im renty jest art. 446 § 2 k.c. Uprawnia on dwie grupy osób do żądania od zobowiązanego naprawienia doznanej szkody, a mianowicie:
- osoby, wobec których na zmarłym ciążył ustawowy obowiązek alimentacyjny. Jest to tzw. renta obligatoryjna. Nie ma znaczenia czy zmarły faktycznie spełniał swój obowiązek – pośrednio poszkodowany ma prawo żądać wykonywania tego obowiązku (poprzez płacenie renty) przez zobowiązanego. Rentę oblicza się stosownie do potrzeb pośrednio poszkodowanego, a także stosowanie do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Co do zasady, taki obowiązek trwa do ukończenia studiów.
- inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środki utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego. Tę rentę nazywa się rentą fakultatywną. Nie mają tutaj znaczenia więzy rodzinne. Osobami bliskimi mogą być m.in. konkubenci lub wychowankowie. Ważne są przesłanki – środki musiały być dostarczane stale, a nie jednorazowo, sporadycznie. Istotne jest to, że zmarły dobrowolnie dostarczał te środki, a nie pod przymusem.
Renta przyznawana pośrednio poszkodowanym ma charakter odszkodowawczy, a nie alimentacyjny. Oznacza to, że ma ona zastąpić utracone korzyści, które osoba bliska straciła w powodu śmierci bezpośrednio poszkodowanego.
Zmiana wysokości renty
Należy pamiętać, że wysokość renty może ulec zmianie. To że raz została zasądzono w danej kwocie, nie oznacza, że nie można tego zmienić. Podstawą do zmiany wysokości renty jest art. 907 § 2 k.c., który stanowi:
Jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.
Jeżeli uprawniony do renty stwierdzi, że w jego życiu zaszły takie zmiany, że uzasadnione jest żądanie podwyższenia renty, może wystąpić do sądu.
Ale nie tylko poszkodowany ma do tego prawo. Osoba zobowiązania do płacenia renty poszkodowanemu może wystąpić o zmianę jej wysokości.
Sąd będzie oceniał sytuację osobistą, a także majątkową powoda (uprawnionego do renty lub zobowiązanego do jej płacenia) i to na nim będzie spoczywał ciężar udowodnienia swoich żądań.
Podsumowanie
Renta dla poszkodowanych jest roszczeniem, które ma wynagrodzić szkodę doznaną przez poszkodowanych m.in. w wypadkach lub na skutek błędów medycznych. Jest podstawowym roszczeniem obok odszkodowania oraz zadośćuczynienia.
Z żądaniem zasądzenia renty mogą wystąpić zarówno bezpośrednio poszkodowany, jak i pośrednio poszkodowany.
Należy jednak pamiętać, że muszą zostać spełnione odpowiednie przesłanki, aby sąd mógł zasądzić rentę poszkodowanym.
Dziękuję, że poświęciliście swój czas na przeczytanie artykułu. Renta dla poszkodowanych jest ważnym tematem dla wielu osób. Jeżeli uważacie, że może się on komuś przydać, podziel się nim z innymi.
Zapraszam do odwiedzania mojej strony i skontaktowania się ze mną, jeżeli macie jakieś pytania.
Related Posts
- Roszczenia poszkodowanych
Niejednokrotnie słyszymy w mediach o błędach medycznych, na skutek których pacjenci tracą zdrowie lub życie.…
- Zadośćuczynienie za blizny po wypadku
Zdarza się, że uczestnik wypadku komunikacyjnego, doznaje licznych uszkodzeń ciała np. złamań, ran lub obrażeń,…
- Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej
Strata bliskiej osoby jest ciężką sytuacją w życiu każdego człowieka. Tym bardziej jeżeli dochodzi do…