Niejednokrotnie słyszymy w mediach o błędach medycznych, na skutek których pacjenci tracą zdrowie lub życie. Jakiś czas temu było głośno o rekordowej kwocie zasądzonej za błąd medyczny przy porodzie. Sąd łącznie zasądził milion dwieście tysięcy zł z tytułu zadośćuczynienia, odszkodowania i renty dla dziecka. Pacjenci powinni być świadomi jakie prawa im przysługują i czego mogą żądać od sprawców doznanych szkód. Dzisiaj przedstawię roszczenia poszkodowanych, z których można skorzystać w przypadku łamania praw pacjenta.
Pacjenci wielokrotnie przychodzą i mówią, że chcą odszkodowania od szpitala, ponieważ źle zostali zoperowani i doznali szkody na zdrowiu. Wyjaśnię dzisiaj m.in.:
- jakie są roszczenia poszkodowanych
- czym jest zadośćuczynienie, a czym odszkodowanie
- kiedy można żądać renty dla poszkodowanych
- jaka jest różnica między bezpośrednio poszkodowanym, a pośrednio poszkodowanym.
Na początku wspominałem także o wyroku, w którym sąd zasądził łącznie ponad milion złotych odszkodowania, zadośćuczynienia i renty. Dla zainteresowanych podaję sygnaturę sprawy – VI ACa 1405/14 (Sąd Apelacyjny w Warszawie).
Poszkodowany
Zanim jednak przejdę do poszczególnych roszczeń rozróżnię poszkodowanych, z którymi możemy mieć do czynienia. Jest to istotne, ponieważ w zależności od tego jakiego typu poszkodowanym jesteśmy mamy trochę inny wybór roszczeń (różnią się one nieznacznie).
- Bezpośrednio poszkodowany – chodzi o osobę, która była pacjentem i doznała szkody w szpitalu.
- Pośrednio poszkodowany – osoba, która ze względu na śmierć bezpośrednio poszkodowanego jest poszkodowana np. żona po śmierci męża, dzieci po śmierci rodziców.
Aby zostać poszkodowanym, należy doznać szkody, czyli naruszenia dóbr prawnie chronionych pacjenta, wbrew jego woli. Dobrami prawnie chronionymi są m.in. życie i zdrowie.
Roszczenia poszkodowanych
Skoro wiemy już jaka jest różnica między bezpośrednio a pośrednio poszkodowanym, możemy przejść do głównego tematu – roszczenia poszkodowanych, których można żądać w sądzie.
Roszczenia bezpośrednio poszkodowanego
- Zwrot kosztów leczenia lub rehabilitacji
Przyjmuje się, że są to wydatki poniesione m.in. na leczenie, dojazdy do szpitala, zakup lekarstw, noclegi, specjalistyczne przyrządy, porady specjalistów. Często zwraca się uwagę na to, że podjęte działania nie muszą przynieść zamierzonego celu, ale trzeba pamiętać, że wydatki mają być celowe i niezbędne. Oznacza to, że wizyty u lekarzy czy drogie leki nie muszą doprowadzić do polepszenia stanu zdrowia poszkodowanego.
Trzeba również pamiętać o tym, że decydując się na jakieś działania, powinno towarzyszyć nam uzasadnione przekonanie, że skutkiem będzie poprawa zdrowia. Należy jednak wziąć pod uwagę aktualny stan wiedzy medycznej! Wątpię, żeby w sądzie obroniła się teza, że woleliśmy iść do „zielarki”, niż ortopedy i teraz żądamy zwrotu kosztów „leczenia”, które ponieśliśmy 🙂
- Renta dla poszkodowanego w trzech sytuacjach:
- pacjent całkowicie lub częściowa utracił zdolność do pracy zarobkowej,
- na skutek doznanej szkody, zwiększyły się potrzeby pacjenta, np. specjalna diety, sprzęt rehabilitacyjny, opieka pielęgnacyjna,
- ze względu na szkodę, zmniejszyły się widoki powodzenia na przyszłość.
Każda z powyższych przesłanek może być samodzielną podstawą żądania przyznania renty poszkodowanemu. Oznacza to, że wystarczy wystąpienie jednej z nich, aby móc żądać zasądzenia renty poszkodowanemu.
Roszczenie o przyznanie renty jest obszernym tematem (podobnie jak pozostałe roszczenia poszkodowanego) – możecie o niej więcej przeczytać we wpisie o rencie dla poszkodowanych, który jakiś czas temu udostępniłem na blogu.
- Jednorazowe odszkodowanie
Najpowszechniejszym przypadkiem jest utrata zdolności do wykonywania obecnej pracy i potrzeba przekwalifikowania się zawodowego z tego powodu. Mamy do czynienia z taką sytuacją kiedy poszkodowany staje się np. inwalidą. Otrzymanie jednorazowego odszkodowania ułatwi poszkodowanemu wykonywanie nowego zawodu. Poszkodowany może przeznaczy te pieniądze na przygotowanie do nowego zawodu np. kupno odpowiedniego sprzętu, szkolenia, książki, nowy laptop itp.
- Zadośćuczynienie
Przyznawane jest za tzw. szkodę niemajątkową, czyli krzywdę, która polega na cierpieniu fizycznym, psychicznym, odczuwanym bólu. Jego celem jest zrekompensowanie tego bólu.
Podstawy żądania zadośćuczynienia
Mamy dwie podstawy żądania zadośćuczynienia.
Po pierwsze, poszkodowany może dochodzić zadośćuczynienia w przypadku uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia, pozbawienia wolności oraz kwalifikowanego uwiedzenia (stanowi o tym art. 445 k.c.).
Czym jest kwalifikowane uwiedzenie? Polega ono na skłonieniu za pomocą gwałtu, podstępu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu.
Zadośćuczynienia na podstawie art. 445 k.c. można dochodzić jedynie, jeżeli żąda się naprawienia szkody na podstawie reguł odpowiedzialności deliktowej. Oznacza to, że jeżeli szkoda, która powstała na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (musiała być podpisana wcześniej jakaś umowa), to nie będzie można żądać zadośćuczynienia na tej podstawie.
Z odpowiedzialnością deliktową mamy do czynienia jeżeli doszło do naruszenia powszechnie obowiązujących reguł przez sprawcę np. wypadek samochodowy lub błędne wykonana operacja.
Po drugie, istnieje możliwość dochodzenia zadośćuczynienia w przypadku naruszenia dóbr osobistych lub praw pacjenta. Sąd może przyznać zadośćuczynienie poszkodowanemu lub na wskazany cel społeczny. Podstawą w tym przypadku jest art. 448 k.c.
Dziedziczenie roszczenia o zadośćuczynienie
Oba roszczenie o zadośćuczynienie na podstawie art. 445 k.c. lub 448 k.c.) może przysługiwać spadkobiercom zmarłego. Warunkiem jest, że zostały uznane na piśmie lub powództwo zostało wytoczono za życia poszkodowanego, który zmarł.
ALE UWAGA!
Bezpośrednio poszkodowany ma możliwość skorzystania tylko z trzech roszczeń. Może domagać się:
- zwrotu kosztów leczenia lub rehabilitacji,
- zadośćuczynienia,
- renty ALBO jednorazowego odszkodowania.
Czyli domagając się renty, nie może domagać się jednorazowego odszkodowania i odwrotnie.
Roszczenia pośrednio poszkodowanego
Roszczenia poszkodowanych pojawiają się również, jeżeli straciliśmy bliskiego wskutek błędu medycznego czy wypadku komunikacyjnego. Możemy skorzystać wtedy z czterech roszczeń, o których mowa w art. 446 k.c.
- Zwrot poniesionych kosztów leczenie, rehabilitacji, pogrzebu
Koszty leczenia i rehabilitacji ocenia się podobnie, jak u bezpośrednio poszkodowanego, o czym pisałem wyżej. Natomiast koszty pogrzebu obejmują m.in. pogrzeb, pochówek, odzież, ceremonię. Należy przedstawić dowody ich poniesienia.
Przyjmuje się, że koszty pogrzebu wynoszą tyle ile zwyczajowo jest przyjęte w danym środowisku. Zgodnie z tym, jeżeli dana osoba pochodzi ze środowiska, w którym koszta pogrzebu wynoszą ok. 20 tys. zł, to jest się uprawnionym do dochodzenia takiej kwoty, jeżeli oczywiście poniosło się takie wydatki.
- Renta, której są dwa rodzaje:
- obligatoryjna (obowiązkowa): przysługuje osobom, wobec których bezpośrednio poszkodowany miał obowiązek alimentacyjny.
- fakultatywna: przysługuje osobom, którym bezpośrednio poszkodowany w sposób stały i dobrowolny dostarczał środków utrzymania, jeżeli okoliczności wynika, ze wymagają tego zasady współżycia społecznego.
Tak jak już pisałem, o rencie dla poszkodowanych możecie przeczytać w jednym z moich artykułów.
- Jednorazowe odszkodowanie
Przyznawane jest bliskim osobom zmarłego, którym na skutek śmierci bezpośrednio poszkodowanego pogorszyła się sytuacja życiowa. Mogą to być np. dzieci lub małżonek.
- Zadośćuczynienie dla najbliższych członków rodziny za doznany ból, cierpienie, smutek (krzywdę).
Do sądu należy ocena wysokości zadośćuczynienia dla najbliższych osób zmarłego. Oceniając rozmiar krzywdy, sąd bierze się pod uwagę m.in. poczucie osamotnienia, cierpienia moralne, wstrząs psychiczny doznany po śmierci bliskiego, a także rodzaj i intensywność łączącej więzi zmarłego i pośrednio poszkodowanego.
Pośrednio poszkodowany może skorzystać z każdego roszczenia, nie ma ograniczeń takich jak bezpośrednio poszkodowany. Może łączyć rentę z jednorazowym odszkodowaniem.
Jeżeli chcecie przeczytać więcej na temat zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej, zapraszam do zapoznania się z artykułem na ten temat dostępnym na moim blogu.
Podsumowanie
To z jakich roszczeń będzie mógł skorzystać poszkodowany zależy od tego jakiego rodzaju poszkodowanym jest. Bezpośrednio poszkodowany ma do wyboru cztery roszczenia, ale może skorzystać tylko z trzech. Natomiast pośrednio poszkodowany ma cztery roszczenia i może dochodzić każdego z nich.
Nie wszyscy pacjenci lub ich bliscy są świadomi jakie przysługują im prawa (roszczenia poszkodowanych są ich prawami), dlatego mam nadzieję, że ten tekst przyda się niektórym z Was. Świadomość prawa wśród społeczeństwa (także pacjentów) powinna być większa.
Jeżeli macie ochotę albo uważacie, że komuś z Waszych znajomych przyda się taka wiedza, podzielcie się tym artykułem, udostępnijcie i podajcie dalej.
Możecie się ze mną również skontaktować za pośrednictwem mojej strony internetowej.
