Niejednokrotnie podczas rozmów ze znajomymi czy też rodziną poruszane są tematy przeszczepów lub zgody na pobieranie narządów. W większości społeczeństwa nadal istnieje przekonanie, że potrzebna jest zgoda na oddanie narządów po śmierci do przeszczepu. Często informuje się najbliższych, aby pamiętali o tym, że w portfelu znajduje się zgoda i nie sprzeciwiali się z tą wolą.
A jak to wygląda z prawnego punktu widzenia?
Zaglądając do tzw. ustawy o transplantacji (dokładniej: ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów) sprawa wydaje się być jasna.
Zgodnie z art. 5 ust. 1:
pobranie komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu.
Zgoda na oddanie narządów po śmierci małoletniego.
Z art. 5 wynika również, że w przypadku śmierci osoby małoletniej lub niemającej pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw mogą wyrazić za ich życia ich przedstawiciele ustawowi.
Chyba jedną z ostatnich rzeczy o jakiej myślą rodzice podczas pobytu ich dziecka w szpitalu, jest wyrażanie sprzeciwu na pobranie narządów jeszcze za życia dziecka. Lekarz prawdopodobnie również nie będzie pałał ochotą do zadawania takich pytań rodzicom w momencie, kiedy ich dziecko np. jest operowane.
Kolejną grupą osób, która może wyrazić sprzeciw to osoby małoletnie, które ukończyły 16 lat.
Sprzeciw na oddanie narządów po śmierci do przeszczepu.
Czyli nie ma żadnego prawnego przeciwwskazania do pobierania komórek, tkanek lub narządów w celu ich przeszczepienia, jeżeli nie został wyrażony sprzeciwu przez uprawnioną do tego osobę.
W portfelu należy mieć sprzeciw, a nie zgodę. Nawet nie trzeba go mieć. Sprzeciw można zarejestrować w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich. Można również złożyć odpowiednie ustne oświadczenie w obecności przynajmniej dwóch świadków, które zostanie pisemnie potwierdzone przez nich.
Sprzeciw należy wyrazić osobiście – nie można ustanowić pełnomocnika do jego wyrażenia.
Przepisy art. 5 ust. 1-3 nie będą miały zastosowania, jeżeli komórki, tkanki lub narządy mają zostać pobrane w celu rozpoznania przyczyn zgonu i oceny w czasie sekcji zwłok postępowania leczniczego.
Narządy do celów naukowych.
Warto pamiętać (szczególnie lekarze), że sprzeciw dotyczy pobrania w celu przeszczepienia. Kiedy lekarz będzie chciał pobrać np. komórki do celów naukowych, powinien dysponować zgodą pacjenta.
Ustawodawca oparł dopuszczalność pobierania tkanek, komórek lub narządów w celu przeszczepieniu na konstrukcji zgody domniemanej. Konstrukcja ta polega na przyjęciu domniemania, że pacjent wyraziłby zgodę na pobranie, jeżeli mógłby to zrobić. Zgodę domniemaną można wzruszyć, jeżeli zostanie wyrażony skuteczny sprzeciw.
Podsumowanie.
Wszystko wydaje się pięknie zapisane, ale prawo prawem, a życie życiem.
Dlaczego więc lekarze za każdym razem pytają się rodziny czy wyrażają zgodę na pobranie? Taki jest już zwyczaj. A tak naprawdę, jednym z głównych powodów jest to, że nie chcą mieć problemów z rodziną, która idzie do sądu, w celu dochodzenia swoich praw.
Najbliżsi uważają, że lekarz nie ma prawa do pobierania narządów, wnoszą powództwa, powołują dowody np. świadków twierdzących, że zmarły wielokrotnie wyrażał sprzeciw, ale go nie zapisał. Lekarze i szpitale nie chcą być ciągani po sądach. Dodatkowo dochodzą media, które z reguły pomijają w swoich relacjach regulacje prawne, skupiając się głównie na argumentacji rodziny. Zły pijar szpitalom nie jest potrzebny, ponieważ i tak mają już złą renomę w społeczeństwie.
Dla osób, które po śmierci chcą pomóc innym, najlepszym rozwiązaniem jest posiadanie w portfelu zgody na oddanie narządów po śmierci. Wtedy lekarz może powołać się na ten dokument i mieć mocny dowód w sporze z rodziną.
W przypadku jakichkolwiek pytań, zapraszam do kontaktu.
Related Posts
- Skutki niewyrażenia zgody na szczepienie dziecka
Od kilku dni część społeczeństwa oburza się, że Sąd Rejonowy w Białogardzie częściowo ograniczył władzę…
- Prawo do informacji o stanie zdrowia
Pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia. Tymi słowami zaczyna się artykuł 9…
- Leczenie za granicą a zgoda NFZ
Leczenie za granicą daje możliwość ominięcia kolejki do świadczenia zdrowotnego w kraju. Często bywa tak,…