W okresie wakacyjnym kontrola trzeźwości pracownika jest najczęściej przeprowadzana przed wyjazdem wycieczek na obozy. W takich sytuacjach wzywa się często policję, która bada stan trzeźwości kierowcy. Z kontrolą trzeźwości spotykamy się również w zakładach pracy, jednak czy aby na pewno jest ona dozwolona i czy każdą kontrolę może przeprowadzić pracodawca?
W trakcie kontroli trzeźwości mamy przecież do czynienia z danymi wrażliwymi, które dotyczą stanu zdrowia pracownika.
Z dzisiejszego wpisu dowiecie się m.in.:
- czy pracodawca może przeprowadzić wyrywkową kontrolę trzeźwości pracownika?
- czy pracownik może nie wyrazić zgody na kontrolę trzeźwości?
- kiedy pracodawca może nie dopuścić pracownika do pracy?
- jakie dane są przetwarzane podczas kontroli trzeźwości pracownika?
Kontrola trzeźwości pracownika
Bywają sytuację, w których pracodawca może nie dopuścić pracownika do pracy, ponieważ ten jest pod wpływem alkoholu. Są pracownicy, do zadań których należą czynności wymagające odpowiedniego stanu zdrowia, koordynacji i skupienia np. kierowcy lub pracownicy na wysokościach. W niektórych zakładach pracy praktykuje się tzw. wyrywkowe kontrole trzeźwości pracowników. Przed wejściem na teren zakładu pracy pracownicy są poddawani takiej kontroli.
Od razu trzeba powiedzieć, że pracodawca nie może przeprowadzić samodzielnej kontroli trzeźwości pracownika zgodnie z prawem.
Żaden przepis prawa nie uprawnia pracodawcy lub osób przez niego upoważnionych do przeprowadzenia takiej kontroli.
Nie można również żądać od pracownika, aby wyraził zgodę na przeprowadzenie takiej kontroli. Nawet jeżeli ją wyrazi, to jej dobrowolność ma wątpliwy charakter.
Legalna kontrola trzeźwości pracownika
Pracodawca może nie dopuścić pracownika do pracy, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy po użyciu alkoholu lub spożywał alkohol w czasie pracy.
Wynika to z art. 17 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:
Kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości.
Niedawno w kodeksie pracy dodano artykuł 221b, z którego wynika, że dane szczególnych kategorii (m.in. o zdrowiu) pracodawca może przetwarzać, jeżeli pracownik bądź kandydat do pracy wyrazi na to zgodę i z własnej inicjatywy przekaże takie dane.
Bez wątpienia, dane czy pracownik jest po użyciu alkoholu są danymi o zdrowiu pracownika, a te są danymi szczególnych kategorii, jednak art. 221b k.p. w ogóle nie należy odnosić do kontroli trzeźwości, ponieważ ta jest uregulowana w innej ustawie.
Jeżeli pracodawca ma uzasadnione podejrzenie, że pracownik jest
w nieodpowiednim stanie, to nie powinien go dopuścić do pracy
i tyle. Nie musi w takiej sytuacji badać pracownika alkomatem, ani wzywać policji, żeby to zrobiła. Nie może jednak samodzielnie przeprowadzić kontroli trzeźwości.
Żądanie przeprowadzenia kontroli trzeźwości
Istnieje możliwość przeprowadzenia legalnej kontroli trzeźwości pracownika, jednak trzeba spełnić odpowiednie warunki.
Po pierwsze, pracownik, kierownik zakładu pracy oraz osoba przez niego upoważniona mogą zażądać przeprowadzenia kontroli stanu trzeźwości pracownika. Mogą jej jednak dokonać tylko odpowiednie organy powołane do ochrony porządku publicznego. Stanowi tak art 17 ust. 3 u.w.t.p.a.
Po drugie, jedynie osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje może wykonać zabieg pobrania krwi.
Kierownik zakładu nie jest ani odpowiednim organem, ani osobą wykwalifikowaną do pobierania krwi.
Stanowisko Urzędu Ochrony Danych Osobowych
Do sprawy odniósł się również Urząd Ochrony Danych Osobowych. Nie powinno to nikogo dziwić, ponieważ mamy do czynienia z wrażliwymi danymi osobowymi, które dotyczą stanu zdrowia.
Oczywiście, można się sprzeczać, czy dla wyższego dobra (bezpieczeństwa innych lub samego pracownika) nie należałoby uznać, że pracodawca może przeprowadzać prewencyjne kontrole trzeźwości? Niestety, przy obowiązujących przepisach, nie ma takiej możliwości.
Pod tym linkiem możecie przeczytać całe stanowisko UODO, a w tym miejscu analizę dra Pawła Litwińskiego. Zachęcam do lektury 🙂
Podsumowanie
Jeżeli jesteś pracodawcą lub osobą, którą pracodawca upoważnia do kontroli trzeźwości pracowników, powinieneś zastanowić się dwa razy czy warto prawo.
Pamiętaj, że:
- jako pracodawca nie możesz przeprowadzać wyrywkowych kontroli trzeźwości.
- aby legalnie przeprowadzić kontrolę trzeźwości musisz wezwać odpowiednie organy do jej przeprowadzenia i pobrania krwi od pracownika (pracownik również może je wezwać).
- pracownik może sprzeciwić się na przeprowadzenie wyrywkowej kontroli, ponieważ jest ona nielegalna.
- pracodawca może nie dopuścić pracownika do pracy, jeżeli ma uzasadnione podejrzenie, że ten stawił się do pracy po użyciu alkoholu lub spożywał go
w czasie pracy. Nie musi przeprowadzać kontroli trzeźwości. - podczas kontroli trzeźwości, przetwarzane są wrażliwe dane osobowe, ponieważ dotyczą one stanu zdrowia pracownika.
W przypadku pytań, zapraszam do kontaktu.
Related Posts
- Informacje o zdrowiu pracownika
Pracownicy wielokrotnie zmuszani są do udostępnienia różnych informacji na swój temat pracodawcom. Podają m.in. adresy…
- Dane medyczne w gabinecie lekarskim
Prowadzisz gabinet lekarski lub pielęgniarski? Najprawdopodobniej masz codzienny kontakt z danymi osobowymi swoich pacjentów. Nie…
- Przetwarzanie danych medycznych a RODO
Ostatnio jednym z najgorętszych tematów wśród przedsiębiorców jest RODO, czyli unijne rozporządzenie wprowadzające zmiany w…