Monitoring wizyjny w placówkach medycznych

W aktualnej sytuacji w jakiej się znaleźliśmy nasza prywatność została bardzo ograniczona. Wydaje mi się, że raczej nie zwracamy na to uwagi, ponieważ jest to konieczne i wiemy, że tak trzeba. Pamiętajmy jednak, że nasza prywatność już dawno została ograniczona, na każdym kroku możemy spotkać kamery i różnego rodzaju monitoring. Również w placówkach medycznych znajdują się kamery, które śledzą ruchy pracowników oraz pacjentów. Monitoring wizyjny w placówkach medycznych jest wprowadzony głównie dla zachowania bezpieczeństwa, o czym nie raz się przekonaliśmy.

Co z naszą prywatnością?

Z reguły jesteśmy bardzo uczuleni na naszą prywatność, a jak chodzi o stan naszego zdrowia i udostępnianie danych medycznych, to tym bardziej. Przybliżę Wam dzisiaj jak wyglądają zasady wprowadzenia monitoringu wizyjnego w przychodniach i szpitalach.

W ostatnim czasie sporo osób zaczęło pracować zdalnie. Jeżeli jesteś pracodawcą, to zapoznaj się z moim artykułem dotyczącym monitoringu poczty elektronicznej pracownika. Jest to jeden ze sposób kontroli pracowników wykonujących swoje zadania w domu. Sprawdźcie czy aby na pewno wszystko jest legalnie zorganizowane w Waszym zakładzie pracy, żeby potem nie było problemów.

Z dzisiejszego wpisu dowiecie się m.in.:

1. czym jest monitoring wizyjny w placówkach medycznych np. w szpitalach
2. jakie są podstawy wprowadzenia monitoringu wizyjnego w szpitalach
3. o czym należy poinformować pracowników szpitali
4. jakie informacje należy przekazać pacjentom
5. czy wszędzie mogą być kamery np. w pokojach z pacjentami.

Monitoring wizyjny w placówkach medycznych

Domyślacie się, że monitoring wizyjny w placówkach medycznych jest realizowany za pomocą kamer. Są one rozmieszczone w różnych miejscach, tak aby obejmowały określone przestrzenie w szpitalach i przychodniach.

Monitoring wizyjny w placówkach medycznych ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów oraz pracowników medycznych.

Za pomocą monitoringu wizyjnego przetwarzane są dane osobowe (w tym dane medyczne) pacjentów i personelu medycznego w placówkach medycznych.

Warto wiedzieć, że już przy rejestracji w przychodni, pacjent podaje dane osobowe, które są związane z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej – są to dane wrażliwe.

Jeżeli chcecie się dowiedzieć więcej na temat danych wrażliwych, to zapraszam do przeczytania mojego artykułu na ten temat – dane medyczne a RODO.

Monitoring wizyjny w placówkach medycznych – podstawy prawne

Podstawy do wprowadzenia monitoringu wizyjnego w placówkach medycznych należy szukać w ustawie o działalności leczniczej. Zgodnie z jej art. 23a:

Kierownik podmiotu wykonującego działalność leczniczą może określić w regulaminie organizacyjnym sposób obserwacji pomieszczeń:

ogólnodostępnych, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów lub pracowników pomieszczeń,

w których są udzielane świadczenia zdrowotne oraz pobytu pacjentów, w szczególności pokoi łóżkowych, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, przebieralni, szatni, jeżeli wynika to z przepisów odrębnych

– za pomocą urządzeń umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring).

Kierownik podmiotu może określić w regulaminie, że obserwacja pomieszczeń będzie prowadzona za pomocą urządzeń umożliwiających rejestrację obrazu.

W pomieszczeniach ogólnodostępnych np. na korytarzach, można wprowadzić monitoring wizyjny jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów oraz pracowników.

Tutaj możemy się zatrzymać na chwile.

Przepis stanowi, że można wprowadzić monitoring, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom oraz pracownikom. To nie jest tak, że kierownik nagle stwierdza, iż wprowadzi monitoring – musi dokonać analizy czy nie można zapewnić bezpieczeństwa w inny sposób. Dopiero kiedy okaże się, że w inny sposób nie może tego zorganizować, może wprowadzić monitoring wizyjny.

Samo zapewnienie bezpieczeństwa w ogólnodostępnych miejscach jest konieczne i uzasadnienie, ponieważ wiele razy mogliśmy usłyszeć jak pacjent (np. pijany) atakuje ratowników medycznych lub inny personel medyczny w przychodniach lub szpitalach.

Jeżeli jednak, kierownik chciałby wprowadzić monitoring wizyjny w pomieszczeniach np. gabinetach lekarskich, salach z pacjentami czy przebieralniach, to musi to wynikać z przepisów. Są to pomieszczenia, w których pacjenci i tak nie czują się swobodnie, a kamera na pewno nie poprawi ich komfortu.

O monitoringu wizyjnym wspomina także kodeks pracy.

Monitoring wizyjny według kodeksu pracy

Musimy pamiętać, że szpital to też… zakład pracy dla wielu osób, dlatego trzeba zajrzeć do kodeksu pracy. Znajdziemy tam art. 22², który stanowi o zasadach monitoringu wizyjnego.

Zgodnie z nim, monitoring wizyjny może być wprowadzony jeżeli jest niezbędny do zapewnienia:

1. bezpieczeństwa pracowników lub
2. ochrony mienia, lub
3. kontroli produkcji, lub
4. zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Oczywiście, nie w każdym pomieszczeniu może znajdować się monitoring. Nie może on obejmować:

1. pomieszczeń sanitarnych,
2. szatni,
3. stołówek,
4. palarni.

Bezwzględny zakaz umieszczania kamer dotyczy pomieszczeń udostępnionych zakładowym organizacjom zawodowym.

Ważne!

Monitoring wizyjny w pomieszczeniach wymienionych przeze mnie w pkt. 1-4 można zastosować, jeżeli byłby niezbędny do osiągnięcia celów, o których pisałem wcześniej. Nie może jednak naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika (personelu medycznego), ponieważ ma on prawo oczekiwać poszanowania swojej prywatności w niektórych pomieszczeniach, a takimi na pewno jest szatnia czy toaleta.

Pamiętajcie! Aby umieścić monitoring w pomieszczeniach sanitarnych, wymagana jest zgoda zakładowej organizacji związkowej. Gdyby jej nie było, to zgodę należy uzyskać od przedstawicieli pracowników, wybranych w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Niedopuszczalne jest jednak wprowadzenie monitoringu w taki sposób, żeby można obserwować np. biorących prysznic pracowników.

O monitoringu wizyjnym w zakładzie pracy niedługo opublikuję artykuł, bądźcie czujni 😉

Monitoring wizyjny w sali z pacjentami

Kiedy myślimy o kamerach w salach z pacjentami powinna zapalić się nam lampka bezpieczeństwa. Taki monitoring wkracza bardzo mocno w sferę intymną i godność pacjenta, a przecież jednym z podstawowych praw pacjenta jest prawo poszanowania intymności i godności.

Należy pamiętać, że lekarz jest zobowiązany do poszanowania intymności i godności pacjenta w trakcie udzielania świadczenia zdrowotnego.

Według art. 9 RODO dopuszczalne jest przetwarzanie danych osobowych wrażliwych jeżeli przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej, a osoba, której dane dotyczą, jest fizycznie lub prawnie niezdolna do wyrażenia zgody a także zawsze gdy osoba, której dane dotyczą, wyraziła wyraźną zgodę na przetwarzanie tych danych osobowych w jednym lub kilku konkretnych celach.

Jest to ogólny przepis. Warto jednak sięgnąć do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą.

Według §29 tego rozporządzenia:

W pokojach łóżkowych dopuszcza się instalację urządzeń umożliwiających obserwację pacjentów, jeżeli jest to konieczne w procesie ich leczenia i dla zapewnienia im bezpieczeństwa.

Czyli jest to kolejny przepis, który przerzuca na administratora danych osobowych ocenę, czy instalacja monitoringu jest konieczna. Tutaj nie ustawodawca podejmuje decyzję, że monitoring ma być wprowadzony w pokojach łóżkowych, tylko szpital. Jeżeli obserwację pacjenta można prowadzić w inny sposób (np. personel medyczny) i zapewni to odpowiedni proces leczenia oraz bezpieczeństwo, to monitoring nie jest konieczny. Pamiętajmy jednak, że może uratować życie niejednemu pacjentowi.

Przepisem zezwalającym na monitoring wizyjny w salach jest art. 18e ust. 2 ustawy o zdrowiu psychicznym – zezwala na monitoring w salach izolacyjnych:

Pomieszczenie przeznaczone do izolacji wyposaża się w instalację monitoringu umożliwiającą stały nadzór nad osobą z zaburzeniami psychicznymi w nim przebywającą oraz kontrolę wykonania czynności związanych z tym rodzajem środka przymusu bezpośredniego.

W jakich pomieszczeniach mogą znajdować się kamery?

Rzecznik Praw Pacjentów również stwierdził, że monitoring wizyjny w pomieszczeniach z pacjentami jest zgodny z prawem. Tutaj jego całe stanowisko. Zgodnie z nim w tzw. pomieszczeniach ścisłego nadzoru, w których kamery służą obserwacji pacjentów, ich instalacja i użytkowanie bez zgody pacjenta, jest legalna. Kamery mogą znajdować się:

1. na oddziałach porodowych – w pomieszczeniach przeznaczonych dla położnic i noworodków w pierwszych godzinach życia – po porodach powikłanych;
2. na oddziałach dziecięcych;
3. w stacjach dializ – obejmujących stanowisko nadzoru pielęgniarskiego;
4. na oddziałach psychiatrycznych – w jednoosobowych separatkach;
5. na oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii – istnieje możliwość obserwacji przy użyciu kamer wyposażonych w funkcjonowanie autostartu, w szczególności możliwość obserwacji twarzy.

A co z gabinetami lekarskimi?

Jeżeli chodzi o gabinety lekarskie, to nie mamy szczegółowego uregulowania dotyczącego instalacji kamer w gabinetach. Na ten temat wypowiedział się m.in. Rzecznik Praw Pacjenta i uważa, że kamery w gabinetach lekarskich naruszają zbiorowe prawa pacjentów i nie powinny być tam instalowane.

Informacje przekazywane pacjentowi i pracownikom

Pacjent i pracownik muszą wiedzieć, że są nagrywani – należy ich o tym odpowiednio poinformować. Nie wystarczy naklejka „Monitoring” czy „Uwaga Kamery”.

Do pracowników znajdują zastosowanie przepisy kodeksu pracy – to w jaki sposób należy poinformować pracowników wyjaśnię niedługo w artykule o monitoringu wizyjnym. Zainteresowanych na razie odsyłam do art. 22² kodeksu pracy – znajdują się tam zasady dotyczące monitoringu wizyjnego.

W takim razie, kiedy poinformować pracownika?

Pracownicy muszą zostać poinformowani o wprowadzeniu monitoringu wizyjnego dwa tygodnie przed jego uruchomieniem. Natomiast nowego pracownika należy o nim powiadomić przed dopuszczeniem do pracy.

Jeżeli chodzi o pacjentów, to oni również muszą być odpowiednio poinformowani o zastosowaniu monitoringu w placówce medycznej. Klauzula informacyjna musi być czytelna i ogólnie dostępna. Ma być napisana w sposób zrozumiały, a nie zawierć skopiowane przepisy! Przyjmuje się, że przekazanie informacji można podzielić na dwa etapy i przekazanie tych informacji może być warstwowe. W pierwszym można przekazać najważniejsze informacje takie jak:

1. tożsamość administratora,
2. dane kontaktowe administratora,
3. cele przetwarzania danych osobowych,
4. informacje o prawie dostępu do danych i prawie do usunięcia danych,
5. przetwarzania mające największy wpływ na podmiot danych,
6. miejsce i sposób uzyskania pozostałych informacji wynikających z art. 13 RODO.

Pozostałe informacje mogą znajdować się np. w recepcji w widocznym miejscu lub na tablicy ogłoszeń.

Jak długo mogą być przechowywane dane wrażliwe?

Nagrania z monitoringu mogą być przechowywane jedynie przez 3 miesiące od dnia nagrania. Po tym okresie, dane należy zniszczyć.

Oczywiście, jeżeli nagrania mają być wykorzystane w sprawach sądowych, to mogą być przechowywane dłużej niż 3 miesiące.

Jeżeli chodzi o dane zebrane na podstawie ustawy o zdrowiu psychicznym, to mogą być przechowywane 12 miesięcy, ale nie dłużej niż 13, chyba że zostaną zabezpieczone jako dowód w postępowaniu sądowym.

Podsumowanie

Podejmując decyzję o wprowadzeniu monitoringu wizyjnego na terenie placówki medycznej, kierownik musi dokładnie przeanalizować sytuację i ocenić czy jakie mogą być tego skutki.

Przede wszystkim powinien wiedzieć w jakim celu montuje kamery i czy nie da się tego celu osiągnąć w inny sposób, mniej inwazyjny. Jeżeli już się decyduje, to musi zadbać o to, aby wszystko było zgodnie z prawem, a przetwarzanie danych osobowych adekwatne do celu, w którym przetwarza dane.

Zanim zdecydujecie się na monitoring wizyjny w placówkach medycznych, w tym w gabinecie lekarskim, dokonajcie dokładnej analizy. Jeżeli potrzebujecie pomocy, zapraszam do kontaktu.